ZEMLJOPIS gradovi bivse SFRJ

Prisetimo se svih gradova bivse nam S.F.R.J. ...



Tuzla

Površina Općine Tuzla 30235 ha ili 303 km2

Nadmorska visina 231m/nm

Tuzla je sa sjeverozapada okružena planinskim vijencem Majevica (Medvednik 843 m2), s jugozapada planinama Ozren, Konjuh i Javornik.

Područje Tuzle svrstava se u peripanonsku oblast tj. kontaktnu zonu Dinarida Panonske nizine. Kotlinasto područje nalazi se na južnoj strani grebena Majevice i odvojenog grebena prema Obodnici. Sastoji se pretežno od dugih poprečnih potočnih dolina i kosa koje završavaju u dolini rijeke Jale. Teren je blago nagnut prema jugu.

Susjedne Općine Tuzli su sa sjeverne i sjeveroistočne strane Srebrenik i Lopare, s jugoistočne Kalesija, s južne Živinice i sa zapadne Lukavac.

Osnovnu mrežu vodotoka čini rijeka Jala sa svojim pritokama, od kojih su najveće Solina i Joševica, te Požarnička rijeka, Grabov i Mramorski potok.

Jala izvire na području Majevice, na lokalitetu ravni liještak, na nadmorskoj visini od 700 m. Ukupna dužina glavnog toka od izvorišta do ušća u Spreču iznosi 37 km.

Šire tuzlansko podrucje većim dijelom je izgradeno od geološki mladih sedimenata (neogen), značajnih s ekonomskog stanovišta (ugljen, kamena sol, kvarcni pijesak i dr).

Nastanak tuzlanskog bazena vezan je za više faza koje su se smjenjivale nakon mezozoika, a koje su za posljedicu imale stvaranje razlicitih uvjeta taloženja. U zajedničkom djelovanju s polioklimatskim karakteristikama nastale su raznolike i specifične sedimentne tvorevine.

Tuzla ima odlike umjereno kontinentalne klime. Odredene specifičnosti izazvane su lokalnim reljefom, općim položajem u odnosu na dominantne regije u okolini (bosanski planinski centralni masiv s jedne, i Panonska nizina s druge strane), zračnim strujanjima tropskih i polarnih zračnih masa i ciklonskim aktivnostima.

Glavne karakteristike klime odnose se na jasnu izraženost sva četiri godišnja doba, relativnu vlažnost i oblačnost, na maksimum padalina u toplijem dijelu godine, i minimum krajem zime.

Srednja godišnja temperatura u posljednjih pola stoljeća je 10,1 C°. Najhladniji mjesec je siječanj s prosječnom temperaturom od 0,6 C°, a najtopliji srpanj sa 19,4. U ovom nizu najviša temperatura je izmjerena u kolovozu 1971. i iznosila je +38,4 C°, a najniža od –25,8 u siječnju 1963.

Prosječan broj dana u godini s negativnim temperaturama, odnosno mrazom je 91, a godišnje, a godišnje ima 20 dana kada temperatura prelazi 30 stupnjeva. S temperaturom većom od 25 stupnjeva je 80 dana u godini.

Dnevnih razdoblja s kišom je 135, s pljuskom 19, s grmljavinom 37, s pojavom magle 69, sa snijegom i sa snježnim pokrivačem 52 (maksimalna visina snježnog pokrivača izmjerena u veljači 1984. god 97 cm).

Godišnje je prosječno 127 oblačnih i 63 vedra dana. Prosječna količina padalina iznosi 908.6 l/m2, vlažnost zraka 79%, a atmosferski pritisak 980,2 hPa.

Klimatski faktori su povoljni, jer ih karakterizira pretežna normalnost meteoroloških parametara, i manji utjecaj temperaturnih inverzija.

Banja Luka

Banja Lukase nalazi u sjevernozapadnom dijelu Republike Srpske. Smjestena je na 44° 57" sjeverne geografske sirine i 17° 11" istocne geografske duzine, na nadmorskoj visini od 163 m. Svojom neobicno izduzenom panoramom prati donji tok rijeke Vrbas, koja se 50 km sjeverno od Banje Luke ulijeva u Savu. Banja Luka je od Sarajeva udaljena 240 km, od Zagreba 200 km, a od Beograda 320 km.

Sa ovim gradovima je povezana kvalitetnim drumskim saobracajnicama, zeljeznicom, a od 1998 i vazdusnim putem.

Banjolucka kotlina nalazi se na prelazu iz visokoplaninske u niskoplaninsku oblast. Na jugu je okruzena visokim planinskim vrhovima juznih Dinarida: Manjacom (1.214 m), Cemernicom (1.338 m), Tisovcem (112 m) i Crnim Vrhom. Pogled iz centra grada zaklanjaju nizi ogranci juznog masiva, brda: Starcevica (557 m), Banj Brdo (327 m), Krcmarice (302 m). Sjeverozapadno od grada se prostiru Piskavica (433 m) i banjolucka Kozara (421 m).

Teritorija Grada obuhvata povrsinu od 1.232 km2, naseljava je aproksimativno 220.000 stanovnika, sa prosjecnom gustinom naseljenosti od 178,6 stanovnika po m2. Od ukupne povrsine 53% je poljoprivrednog, obradivog zemljista (65.150 ha), odnosno, 48.300 ha zemljista pokrivenog sumom.

Bijeljina

Bijeljina je grad i središte istoimene opštine u sjevero-istočnom dijelu Republike Srpske i Bosne i Hercegovine. Površina opštine iznosi 734 km², a ukupan broj stanovnika iznosi otprilike 150 000. Grad je opštinski centar i istorijsko središte ravne Semberije i blagog pobrđa Majevice. Kao plodan ravničarski grad jedan je od centara za proizvodnju i trgovinu hranom. Bijeljina je prepoznatljiva po prostranom centralnom trgu, čiju ljepotu uvećava prijatan ambijent Gradskog parka.

Bijeljina se prvi put spominje 1446.godine. Od Zvornika je kroz Bijeljinu prolazio srednjovjekovni put koji je vodio za Mačvu, Mitrovicu i Hok. U zaseoku Mitrovićima, selo gornji Dragaljevac, na dva lokaliteta nalazi se nekoliko nadgrobnih spomenika-stećaka, od kojih je jedan ukrašen motivima biljne stilizacije i predstavom životinje (sada se nalazi na zgradi dragaljevačke osnovne škole).

Pravoslavni manastir Tavna sa crkvom Sv.Trojice, nalazi se na izvoru riječice Tavne, 18 km od Bijeljine, a prvi put se spominje 1548.godine.

Bijeljina je smještena u središnjem dijelu Semberije na mjestu gdje su se nekad, a i danas presjecali putevi između Istoka i Zapada. Bijeljina je grad mladosti i budućnosti. Njenim ulicama u prazničnim danima i večernjim časovima žubori rijeka mladosti. Mladi su glavno obilježje grada i njima pripada njegova budućnost.

U svom nastajanju Bijeljina je doživjela procvat najviše poslije ulaska u zajedničku državu južnoslovenskih naroda, a naročito u drugoj polovini prošlog vijeka, kada je dobila značajne ustanove za svoj privredni i kulturni razvitak: nove fabrike, škole, medicinske ustanove, organizacije iz oblasti kulture i druge značajne objekte društvenog standarda. Grad se prostorno širio i izrastao u moderno naselje.

U blizini Bijeljine, tačnije 6 km od samog centra grada, smještena je cuvena ljekovita banja Dvorovi, u čjem je sklopu izgrađen i otvoreni bazen olimpijskih razmjera koji se puni termalnom i pitkom vodom. Izvanredne uslove za kupanje i ribolov pruža desna obala rijeke Drine.

Pored banje u Dvorovima, u blizini Bijeljine se nalazi i Etno selo "Stanišići", jedno od najatraktivnijih turističkih izletišta, poznato po svojoj jedinstvenoj strukturi i eleganciji.

Bijeljina ima zgodne putne veze sa Novim Sadom i Beogradom u Srbiji. Granicni prelaz je dosta veliki za naše standarde i blizina autoputa čini Bijeljinu brzim izletištem za oba grada. Ako se nalazite u gradu trebali biste posjetiti pravoslavni manastir Svetog Vasilija Ostroškog Čudotvorca, koji potiče iz 15. vijeka i nalazi se u centru grada. I ovaj je manastir, kao uostalom i svi pravoslavni manastiri veoma mali, ali mu je zato interijer predivan i prepun detalja.